Dhengi (Dengue): mageské yá baláhé? Nádráhi o eláj |
Dhengi nádráhiay bábatá Balóchi Tebbi nebeshtánk.
Dhengiay nádráhi maróchán Torbat o Gwádará báz sheng buttag. É nádráhiá
say róchá trondén tap gipt o mardomay hónay tahá anchén payméá badali sadali
kárit ke baniádamay Emyonethi (Immunity) (bezán gón nádráhián medhag o prósh
dayagay abrami andari tawán) kamm o nezór bit. Eshiay say kandhag yá dawr (phase)
bant. Awali kandhag tapayg ent ke é tap tán say róchá dárit. Domi dawr Plazmá
chorragayg (Plasma Leakage) ent ke é dege do róch jant. Saymi dawr drahbakshi
dawr (recovery phase) ent, é
ham tán do yá say róchá barjáh mánit. Hasht yá noh róchá rand é nádráhiay zór
kamm tarrit. Dhengi tapay moddat hamé hashtén róch ant.
Nádráhiay cháromi dán hashtomi róch kammé
tawresht o paréshániay róch ant. Awali sayén róchán rásté ke tapay zór báz bit
bale é Tebbi (Medical) hesáb o ketábán hatarnák naent. É sayén róchán Dhengiay
elájay háterá éwaká Pénádhawl (Panadol) o Kálpól (Calpol) góli (tablets) waragi
ent, Dhesperin o Borawpen sharr naant. É róchán bimárá wati áp o warák sharrén
wadhéá barjáh dáragi ant. Hamé sayén róchán éwaká yak ázmáeshé (test) bezán “NS1”ay
kanáénag gehter o allami ent. Wahdé ke nádráhiay domi o saymi dawrán ke démteri
hasht tán noh róchán barjáh mánant, pa bimárá kammé géshter delgóshi pakár ent.
Chónáhá é dawráná géshterén nádráhán trondén tap nagipt bale nezóri, del o
lápay rechag, tabay matth bayag o dambordagi o bézári gendagá káyant.
É panchén róch pa nádráhiay ger o dár yá
timmárdáriá (nursing) sakk báz arzeshdár ant. É dawráná nádráhay badaná hónay
kammi bit paméshká bimáray “CBC, IgG, Igm” námén tebbi ázmáesh gerag lóthant o
bimáriay zór zánag lóthit. Hamé panch o shashén rócháni tahá nádráhay
timmárdári o hayáldári báz allami ent. Warák, áp o ápén chizz pa sharri
wárénagi ent. Agan nádráhay del áp o tám nakasshit o del o lápy rawagá ant,
nádráh nezór ent godhá Dhrepp (Drip) janag lóthit bale Dhreppá ham mannetagén o
baladén dáktaré (doctor) bimáray hálat o zaluratán chárit, áiay badanay delwáhén
wazanay (Ideal body weight) hesábá dant. Las Dhespensar (Dispenser) o Kampódhar
(Compounder) é bárawá alkápá nazánant. Dhreppáni géshi o bázi ham nádráhá táwán
dát kant ke é “Fluid over loaded” goshag bit.
Chónáhá géshterén Dhengi késán hamé panchén
róchán bezán tapay cháromi dán hashtomi róchá zyát delgósh dayagi ent. Hamé panchén
rócháni tahá nádráh wassh o gehter butt kant o ganter ham butt kant. É nádráhi
yá dege bázén nádráhi ke hast ant á ham sharriá zánag o sarpad bayagá abayd pa
áyáni eláj o dráhiá tahmbol, sagg o ópár lóthit. Badanay tahá matth o badali o bimári
allam naent pa rawagá wahd majant o zuttán zutt drahbakshi (recovery)
bebit. Abrami káréay badali sadali ham wahday lóthá kant paméshká laparzagi o
delwáragiay hecch jawáz o sawabé nést, drost dráh o wassh bant. Anchósh ke
Koróná gwast shot o mahluká pa jawán mardi gón áiá medhet ke Koróná masterén
gámbélé (challenge) at ke áiay ger o dárá báz hesábá Ródaratki edárag o rahband
ham bésób butant. Pa hakk o del Dhengi cha mageské sheng bayókén bimárié
paméshká baláhé bay kanag o mán árag mabit, é sakk kasánén nádráhié. É pa
jwánén áp o warák o tap o dardi góliéá razá bit o rawt.
É dargatá
o dege bázén wákiát o kármánán rájmáni rasánkdaray (social media) kerd pa las
mahluká sakk báz táwánbár o hatarnák bit kant. Charéshi wasilahá béde pakkáén
tebbi málumdári o sarpadiá bázén wassarén deltaparkahié pédák kanag bit o
gwandhén kármánéá baláhén “Háipé” jódh kanag o wassarén torsé pédák kanag bit ke
sakk báz hatarnák bit kot kant. Paméshká awal abram o Háwand o domi wati
sarpadén dáktaray sará bésah kanag bebit.
Wassarén
laparzagi, pa é dáktar o á dáktar, pa é espetál o á espetál, é eláj o á elájá
tachag o sar sar janag mabit o nádráhiárá wati saray tók o bár jódh kanag mabit,
pa hósh o gósh eláj kanag bebit.
Cha laparzagi,
kamm zánti o béparwáhiá yakk kasánén passhánké ham mardomá kosht kant. Dhengi (Dengue)
bass Málári (Malaria) paymén yakk bimárié ke mageskéay wasilahá sheng bit o
zánag bebit ke é mageské, déh yá baláhé naent.
Syáhag nebis: Bahtán Balóch
: mageské yá baláhé? Nádráhi o eláj){kind=link}
0 Comments